สารบัญ
- บทนำ
- ตำแหน่งและหน้าที่ของต่อมไทรอยด์
- สาเหตุและกลุ่มเสี่ยง
- อาการของต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน
- การตรวจวินิจฉัย
- การรักษาต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน
- อาหารที่ควรระวัง
- เมื่อใดควรไปพบแพทย์
- สรุป
- Q&A
บทนำ
ต่อมไทรอยด์ทำงานเกินเป็น โรคต่อมไร้ท่อที่พบได้บ่อย เกิดจากต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนมากเกินไป KUBET ส่งผลให้ การเผาผลาญพลังงานในร่างกายเพิ่มขึ้นอย่างผิดปกติ และกระทบต่อหลายระบบของร่างกาย เช่น หัวใจ ระบบย่อยอาหาร อารมณ์ และพลังงาน KUBET สำหรับผู้ป่วยภาวะไทรอยด์ทำงานเกิน การควบคุมอาหาร โดยเฉพาะ อาหารที่มีไอโอดีนสูง เป็นสิ่งสำคัญเพื่อป้องกันการกระตุ้นต่อมไทรอยด์เพิ่มขึ้น KUBET
| หัวข้อ | รายละเอียด |
|---|---|
| ความหมาย | ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน – ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนมากเกินไป |
| ผลกระทบต่อร่างกาย | – การเผาผลาญพลังงานเพิ่มขึ้นอย่างผิดปกติ – กระทบต่อหัวใจ – กระทบต่อระบบย่อยอาหาร – อารมณ์แปรปรวน – พลังงานและความทนทานลดลง |
| การจัดการด้านอาหาร | – ควบคุมอาหารเป็นสิ่งสำคัญ – ลดอาหารที่มีไอโอดีนสูง เพื่อป้องกันการกระตุ้นต่อมไทรอยด์เพิ่มขึ้น |
ตำแหน่งและหน้าที่ของต่อมไทรอยด์
ตำแหน่ง
ต่อมไทรอยด์อยู่บริเวณ คอด้านหน้า ใกล้หน้าอกส่วนบน KUBET ประกอบด้วย สองด้าน (left & right lobe) เชื่อมกันด้วย isthmus แต่ละด้านมีขนาดประมาณ 4 ซม. ยาว 1-2 ซม.
หน้าที่
ควบคุม อัตราการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย
ส่งเสริมการสร้างโปรตีนและการเจริญเติบโตของเซลล์
สำคัญต่อ การเจริญเติบโตของเด็ก และพัฒนาการทางสมองของทารก
ตรวจ ฮอร์โมนต่อมไทรอยด์ในทารกแรกเกิด KUBET เพื่อป้องกันความผิดปกติในการเจริญเติบโต
สาเหตุและกลุ่มเสี่ยง
สาเหตุหลัก
โรคภูมิคุ้มกันตัวเอง (Autoimmune) เช่น Graves’ disease
การอักเสบของต่อมไทรอยด์หรือการติดเชื้อบางชนิด KUBET
การใช้ยาหรืออาหารที่มี ไอโอดีนสูงเกินไป
กลุ่มเสี่ยง
ผู้หญิงอายุ 20-40 ปี มีโอกาสสูงกว่าผู้ชาย
ผู้ที่มี ประวัติครอบครัวเป็นโรคไทรอยด์
ผู้ที่มี ภูมิคุ้มกันผิดปกติ หรือมีประวัติ ไทรอยด์อักเสบแบบ autoimmune
อาการของต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน
น้ำหนักลดทั้งที่กินมากขึ้น
มือสั่นหรือมือสั่นขณะพัก
หัวใจเต้นเร็วหรือใจสั่น (มากกว่า 90-100 ครั้ง/นาที)
ถ่ายบ่อยหรือท้องเสีย
ประจำเดือนผิดปกติ
นอนไม่หลับและอารมณ์แปรปรวน
ร้อนง่าย เหงื่อออกมาก
ตาโปน หรือเห็นภาพซ้อน (diplopia)
บางคนอาจเข้าใจผิดว่าเป็น โรคระบบประสาทอัตโนมัติ (Autonomic Nervous System Disorder) แต่ถ้ามีอาการใจสั่น มือสั่น KUBET เหงื่อออกผิดปกติ ควรตรวจสอบต่อมไทรอยด์
การตรวจวินิจฉัย
การเจาะเลือด
T3, T4, FT4 : ฮอร์โมนต่อมไทรอยด์
TSH : ฮอร์โมนที่สมองกระตุ้นต่อมไทรอยด์
หาก T3/T4 สูง แต่ TSH ต่ำ แสดงถึงภาวะไทรอยด์ทำงานเกิน KUBET
ตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasound)
ตรวจขนาดต่อมไทรอยด์
ตรวจลักษณะการไหลเวียนของเลือด
ตรวจภูมิต้านทาน (TSH receptor antibodies) ใช้ยืนยันโรค Graves’ disease
การรักษาต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน
1. ยาต้านต่อมไทรอยด์ (Antithyroid drugs)
ยับยั้งการสร้างฮอร์โมน T3/T4
ปรับอาการหัวใจเต้นเร็วและมือสั่นได้ 1-2 สัปดาห์
ตรวจติดตามทุก 1-3 เดือน
ระยะเวลารักษาเฉลี่ย 1.5-2 ปี
2. ยาบรรเทาอาการหัวใจเต้นเร็ว (Beta-blockers)
ลดอาการใจสั่น มือสั่น และอาการวิตกกังวล
3. การผ่าตัดหรือทำลายต่อมไทรอยด์บางส่วน
กรณี ยาต้านต่อมไทรอยด์ไม่ได้ผล
ใช้ รังสีไอโอดีน (Radioactive iodine therapy) หรือ Thyroidectomy ตามคำแนะนำแพทย์
การหยุดยาเองอาจเสี่ยง เกิด thyroid storm KUBET ซึ่งเป็นภาวะรุนแรงถึงชีวิต
อาหารที่ควรระวัง
อาหารที่มีไอโอดีนสูง อาจกระตุ้นต่อมไทรอยด์ให้ทำงานหนักขึ้น เช่น
สาหร่ายทะเล
เกลือเสริมไอโอดีน
อาหารเสริมบางชนิดที่มีไอโอดีน
แนะนำ ปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการ ก่อนปรับอาหาร
เมื่อใดควรไปพบแพทย์
น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
ใจสั่น มือสั่น เหงื่อออกมาก
นอนไม่หลับ อารมณ์แปรปรวน
ตาโปน หรือมองภาพซ้อน
มีประวัติครอบครัวเป็นโรคไทรอยด์
การตรวจวินิจฉัยเร็ว ช่วยป้องกัน ภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจ ระบบประสาท และสุขภาพโดยรวม
สรุป
ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกินเป็น โรคที่พบได้บ่อยโดยเฉพาะในผู้หญิงวัย 20-40 ปี การสังเกตอาการและตรวจเลือดตั้งแต่เนิ่น ๆ KUBET ช่วยให้ได้รับ การรักษาอย่างถูกต้อง และป้องกันอาการรุนแรงหรือภาวะแทรกซ้อน การควบคุมอาหาร หลีกเลี่ยงไอโอดีนสูง เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยลดการกระตุ้นต่อมไทรอยด์
Q&A
1. ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน (Hyperthyroidism) คืออะไรและมีผลต่อร่างกายอย่างไร?
เป็นภาวะที่ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนมากเกินไป ทำให้การเผาผลาญพลังงานสูงขึ้นผิดปกติ ส่งผลต่อหัวใจ ระบบย่อยอาหาร อารมณ์ พลังงาน และการทำงานของหลายระบบในร่างกาย
2. สาเหตุและกลุ่มเสี่ยงของภาวะไทรอยด์ทำงานเกินมีอะไรบ้าง?
สาเหตุหลัก: โรคภูมิคุ้มกันตัวเอง (Graves’ disease), การอักเสบของต่อมไทรอยด์, การบริโภคไอโอดีนสูงเกินไป
กลุ่มเสี่ยง: ผู้หญิงอายุ 20-40 ปี, มีประวัติครอบครัวเป็นโรคไทรอยด์, ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันผิดปกติหรือไทรอยด์อักเสบแบบ autoimmune
3. อาการที่พบบ่อยของภาวะไทรอยด์ทำงานเกินคืออะไร?
น้ำหนักลดทั้งที่กินมากขึ้น, มือสั่น, หัวใจเต้นเร็วหรือใจสั่น, ถ่ายบ่อยหรือท้องเสีย, ประจำเดือนผิดปกติ, นอนไม่หลับ, ร้อนง่าย, เหงื่อออกมาก, ตาโปนหรือเห็นภาพซ้อน
4. การตรวจวินิจฉัยภาวะไทรอยด์ทำงานเกินทำอย่างไร?
ตรวจเลือด: T3, T4, FT4 และ TSH หาก T3/T4 สูง แต่ TSH ต่ำ แสดงถึงภาวะทำงานเกิน
ตรวจอัลตราซาวด์: ประเมินขนาดและการไหลเวียนของต่อมไทรอยด์
ตรวจภูมิต้านทาน (TSH receptor antibodies) เพื่อยืนยันโรค Graves’ disease
5. อาหารและข้อควรระวังสำหรับผู้ป่วยไทรอยด์ทำงานเกินคืออะไร?
ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไอโอดีนสูง เช่น สาหร่ายทะเล, เกลือเสริมไอโอดีน, อาหารเสริมบางชนิดที่มีไอโอดีน และควรปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการก่อนปรับอาหาร
เนื้อหาที่น่าสนใจ: